Restanten verdwenen kasteel Overhagen gevonden
Op landgoed Biljoen bij Velp zijn vorige week de resten van het verdwenen kasteel Overhagen uit de middeleeuwen gevonden. ‘Overhagen’ werd in 1531 ingenomen en afgebroken op last van hertog Karel van Gelre, na een ruzie met de toenmalige eigenaar Joachim van Wisch. De stenen werden hergebruikt voor kasteel Biljoen dat de hertog liet bouwen op de gronden van het aangrenzende Broekerhof, die hij in 1530 had aangekocht .
Op basis van geofysisch onderzoeken en boringen werd aangenomen dat er nog overblijfselen van het oude kasteel onder de grond verborgen lagen. Maar pas afgelopen week werd dat ook echt bevestigd. Bij verkennende archeologische opgravingen zijn de resten van kasteelmuren, mortel, dakpannen, scherven van kruiken en de contouren van de oude kasteelgracht aangetroffen.
Geen afbeeldingen bekend
Er zijn in de archieven wel vermeldingen, maar geen afbeeldingen te vinden van oorspronkelijke kasteel Overhagen. Vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw komt het kasteelterrein in de archieven voor, zonder kasteel. “Wij vermoedden al langer dat hier aan de zuidzijde van het terrein kasteel Overhagen heeft gestaan, maar dat is nu zeker. Het is heel bijzonder dat we nu, na bijna 500 jaar, voor het eerst weer een blik kunnen werpen op resterend muurwerk van het middeleeuwse kasteel”, vindt Martijn Andela, adviseur erfgoed van de gemeente Rheden. De gevonden muren zijn 1.20 meter dik en dat wijst erop dat het niet om een woonhuis gaat maar om een verdedigbaar kasteel. De bakstenen zijn van een soort die van de 13e tot diep in de 16e eeuw zijn gebruikt en veel groter zijn dan de hedendaagse exemplaren. De gevonden steengoedscherven lijken erop te wijzen dat het kasteel in de 14e en de 15e eeuw in gebruik was. Dit wijst op een stichting in de 14e eeuw.
Een lange geschiedenis
De Broekerhof waarop kasteel Biljoen later zou verrijzen, werd in 1076 door de Rooms-koning Hendrik IV geschonken aan het Sint Pieterskapittel in Utrecht. Vermoedelijk is het goed Overhagen in de 2e helft van de 13e eeuw door het kapittel van de Broekerhof afgesplitst, want de oudste vermelding van Overhagen betreft een oorkonde waarin heer Steven van Wisch zijn bezittingen onder zijn 6 zonen verdeeld. Daarna wisselde het kasteel regelmatig van eigenaar totdat in de 1435 weer in handen van de familie Van Wisch kwam. In 1530 kwam aan dat bezit een einde. De machtige bannerheer Joachim van Wisch stond aanvankelijk op goede voet met de hertog, maar raakte door een conflict met hem zijn kastelen Wisch en Overhagen kwijt. Uit overlevering komt het verhaal dat de hertog van Gelre op zijn sterfbed spijt kreeg van de verwoestingen en dat hij besloot om de grond van het voormalige kasteel terug te geven aan Joachim van Wisch. Door vererving en huwelijk komt Overhagen in de 17de eeuw in handen van Hendrik graaf van Nassau Siegen, de broer van Johan Maurits, die het Mauritshuis liet bouwen en in Kleef barokke tuinen en parken liet aanleggen. Vanaf Overhagen werden in die periode indrukwekkende lanen aangelegd naar de kerk in Velp en het jachtgebied op de Keienberg bij Rosendael. Het terrein kreeg vanaf de 18e eeuw een nutsfunctie, aanvankelijk voor kasteel Biljoen en vanaf 1933 als kwekerij.
Heden
Geldersch Landschap & Kasteelen is sinds 2009 eigenaar van landgoed Biljoen, en daarmee van de daar op gelegen kasteelterreinen Overhagen en het ten noorden gelegen Nederhagen. Biljoen Groen Velp en Liemers Hendriks Groenvoorziening beginnen een kwekerij met belevingstuinen op het van GLK gepachte terrein.
