Algemene Veen, Hoenwaard en Wiessenbergse Kolk
Ontdek Algemene Veen, Hoenwaard en Wiessenbergse Kolk
Drie afwisselende kleine natuurgebieden in het IJsseldal ten oosten van Hattem. Hier komen de dynamiek van de rivier en de rust van de heide samen.
Waarom is dit natuurgebied belangrijk?
Het Algemene Veen is een van de weinige plaatsen in ons land waar je nog kunt wandelen in een jeneverbesstruweel: een groep dicht bij elkaar gegroeide jeneverbesstruiken. Sommige van deze struiken zijn al bijna 100 jaar oud. Het is heel bijzonder dat het in dit gebied goed gaat met de jeneverbesstruik.
Water- en weidevogels
De twee uiterwaardengebieden zijn een paradijs voor water- en weidevogels. Enkele van de meer zeldzame soorten zijn roerdomp, blauwe kiekendief, kwartelkoning en ijsvogel. In de winter is de Wiessenbergse Kolk een toevluchtsoord voor de kleine zwaan. In de plassen van dit gebied komen de kleine modderkruiper en de kleine watersalamander voor.
Wild op de Veluwe
In het Algemene Veen komen veel typische bos- en heidesoorten voor: ree, konijn, vos en specht. Langs het Apeldoorns Kanaal heb je kans om ijsvogels en reigersoorten te spotten.
Het gebied vormt een natuurlijke overgang tussen de Veluwe en de rivier. Er wordt gewerkt aan de verbetering van die verbinding, zodat bijvoorbeeld edelherten en andere dieren van de Veluwe naar de uiterwaarden kunnen trekken.
Wandelen
In alle drie de natuurgebieden kan worden gewandeld. Het is een rijk en afwisselend natuur- en cultuurlandschap met veel verschillende planten- en diersoorten.
Vanaf het dijkje langs het Apeldoorns Kanaal heb je een mooi uitzicht over de plassen, houtwallen en graslanden van de Hoenwaard en de Wiessenbergse Kolk. Bij hoog water staan deze uiterwaarden grotendeels onder water. Alleen de Hezenberg en de wal langs de IJssel steken er dan nog bovenuit.
Achter de dijk ligt het Algemene Veen, een afwisselend gebied met veel hoogteverschillen. Op het hoge zand groeit heide, bos en struikgewas. In de lager gelegen delen liggen enkele opvallende waterpartijen, ‘kolken’. Het is een restant van de oorspronkelijke – natte – broekgronden rond Hattem.
Locatie & voorzieningen
Locatie
Kerkhofdijk
8051 DE Hattem
Regio Veluwe – Gemeente Hattem
Verworven 1981 – Oppervlakte 99 ha
Voorzieningen
-
Wandelen
-
Fietsen
Geschiedenis
Het gebied is een levende geschiedenisles op een paar vierkante kilometer. Overal in het landschap zijn nog sporen van het verleden terug te vinden.
Dekzandruggen
Tussen de hooggelegen Veluwe en de laaggelegen rivier ontstonden in de laatste ijstijd zogenaamde ‘dekzandruggen’. Dat zijn langgerekte zandbanken van vaak wel een paar meter hoog. De Hezenberg is hiervan een restant. Bij het Algemene Veen brak de rivier door een dergelijke zandrug. Zo ontstonden de typische kolken in dat gebied. Dit soort ‘natuurlijke’ kolk is bijzonder: op andere plaatsen ontstaan kolken na dijkdoorbraken.
Afwatering
De Wiessenbergse Kolk en de Hoenwaard maken deel uit van de uiterwaarden van de IJssel. Ze liggen in een laagte tussen de stuwwal van de Veluwe en de wal langs de rivier. Hier liggen veel oude richels en droge rivierbeddingen. Het gebied is sinds de middeleeuwen bewoond. Na de eerste dijk om het dorpje Hattem werd aan het eind van de 14e eeuw begonnen met het graven van afwateringen en verbindingswegen, zoals de Veluwse Wetering en (in 1829) het Apeldoorns Kanaal.
Geulen
Tot de aanleg van de kribben in de IJssel in de 18e eeuw kon de rivier zich hier vrij verplaatsen. De rivier slingerde niet, maar stroomde door de parallel liggende geulen in het gebied. Pas in de 20e eeuw werden de laatste broekgronden (natte gebieden) rondom Hattem ontgonnen. De uiterwaardengebieden worden sinds 1981 door Het Geldersch Landschap beheerd, het Algemene Veen werd in 2000 aangekocht.
