Een lofzang op de boswandeling

De waarde van bewegen in de natuur

Het leven is tegenwoordig zo ingericht dat mensen zo min mogelijk hoeven te bewegen. De auto brengt ons overal heen, op kantoor nemen we de lift en de avond brengen velen op de bank door. Hoogleraar Maria Hopman bestudeert hoe onze leefomgeving kan stimuleren tot beweging. De rol van natuur daarin valt niet te onderschatten.

© Ton Rothengatter

Maria weet veel over het menselijk lichaam. Na haar artsexamen ontwikkelde ze zich tot inspanningsfysioloog. Ze is expert in het effect van (in)activiteit op de ontwikkeling van ziektes. En ze voegt de daad bij het woord! Dat merk ik onderweg naar haar kantoor op de derde verdieping van academisch ziekenhuis Radboudumc in Nijmegen. Op traptreden staat vermeld hoeveel calorieën ik onderweg naar boven verbrand. Het interview doen we aan een statafel. ,,Ik heb gemerkt dat, sinds ik meer sta dan zit, ik veel fitter thuiskom na een werkdag!”, licht Maria toe.

Liever lui dan moe

“Mensen zijn gemaakt om te bewegen”, begint Maria. “Vroeger bewogen we heel veel! Pas sinds halverwege de vorige eeuw kunnen we, dankzij allerlei hulpmiddelen, ook zonder veel beweging in onze behoeftes voorzien. De mens is in dat geval liever lui dan moe. Het resultaat is dat ruim 30 ziektes direct gerelateerd aan gebrek aan beweging, zoals overgewicht, hart- en vaatziektes, depressie, reuma en diabetes, ontzettend veel voorkomen. Slechts de helft van de volwassenen haalt de bewegingsnorm van de Gezondheidsraad! Dit is dagelijks een half uur bewegen en twee keer per week krachttraining. Ook minder stilzitten wordt geadviseerd.”

© Ton Rothengatter

Aanzet tot beweging

“Als we mensen willen aanzetten tot meer bewegen, moeten we naar onze omgeving kijken. Het onderzoek naar de relatie tussen beweging en leefomgeving staat in de kinderschoenen. Zo onderzochten we in coronatijd of mensen meer gingen wandelen en welke omgevingsfactoren daarin meespeelden. Daaruit bleek dat in steden de nabijheid van natuur maakte dat mensen vaker gingen wandelen. Maar ook andere factoren zoals goede voetpaden en voorzieningen in de buurt bleken van belang.”

© Rob Schouten
Een winterse hardloopronde langs huis Zypendaal

Rust en schone lucht

“Er is nog geen wetenschappelijk bewijs dat bewegen in de natuur beter is, maar het heeft zeker een toegevoegde waarde. Bij een boswandeling krijg je de weldaad en rust van de natuur en schone lucht cadeau! De natuur biedt daarnaast veel mogelijkheden. Je kunt er sporten doen zoals mountainbiken, bootcamp of nordic walking. Of doe gewoon wat oefeningen van een sportcircuit dat je wandelend tegenkomt in de bossen. Tegenwoordig heb je ook plogging: tegelijkertijd joggen en zwerfvuil oprapen, of een wandelcafé waarbij deelnemers samen wandelen en koffiedrinken. Soms is de sociale component een goede stok achter de deur om echt te gaan. Voor kinderen zijn een kabouterroute of educatieve route leuk. Allemaal dingen die je prima in gebieden van Geldersch Landschap & Kasteelen kan doen!”

© Huub Slingeland

Iedereen kan wandelen!

“Het fijne aan wandelen is dat eigenlijk iedereen het kan, als je het maar rustig opbouwt! Dat weten we dankzij het jaarlijkse Vierdaagse Onderzoek. In 2016 onderzochten we de 100 oudste deelnemers van de Nijmeegse 4Daagse, mensen van 82 tot 92 jaar oud! Sommigen waren pas met veel wandelen begonnen na hun pensioen. Dit waren normale ouderen met de gebruikelijke kwaaltjes en ziektes. Daaraan zie je, het is echt een kwestie van het gewoon blijven doen, ook op die leeftijd! Fantastisch aan de 4Daagse is dat je jaarrond traint en daardoor structureel veel beweegt. Al wandelend komen mensen op de mooiste plaatsen. Zo ontdekken zij dikwijls natuurschoon in eigen omgeving dat ze nog niet kenden. Wandelen is een ware ontdekkingstocht in de natuur!”

Hoogleraar Maria Hopman
© Ton Rothengatter
Maria’s scheurkalender ‘Scheur je gezond’, verkrijgbaar bij boekhandels, staat boordevol tips om gezonder te leven.

Blue zones

“Opvallend overigens aan deze oude 4Daagse lopers is dat zij overeenkomsten vertonen met mensen in de blue zones, vijf gebieden wereldwijd waar mensen gezond een hoge leeftijd bereiken, vaak zonder chronische ziekten en mentale aftakeling. De oude wandelaars waren vaak opgewekte mensen met een actief en sociaal leven met clubjes en vrijwilligerswerk. Veel beweging, sociale cohesie en onderlinge betrokkenheid zijn ook aspecten die naar voren komen in het leven in de blue zones.”

Kansen creëren voor beweging

“Sinds een paar jaar zoeken we met planologen, gemeentes en woningbouwcoöperaties naar manieren om wijken, kantoren en regio’s zo in te richten dat beweging weer meer onderdeel wordt van ons dagelijks leven. We experimenteren ook met simpele dingen. Bijvoorbeeld, gaan jongeren wedstrijdjes doen als je een startstreep op het trottoir schildert? In de natuur of in de stad, het gaat erom anders te kijken naar de je omgeving en kansen te creëren én grijpen om te bewegen!”

Voeg woord bij daad!

Ben jij geïnspireerd door de woorden van Maria Hopman om meer te gaan bewegen? Trek de natuur in of bezoek een kasteel met het hele gezin, vriend(in)en of juist heerlijk op jezelf.

Sluit activiteiten
Geldersch Landschap en Kasteelen

Bezoek een kasteel

De Gelderse kastelen zijn magische poorten, elk uniek door zijn ligging, bouwstijl en rijke geschiedenis. Ze vertellen je in geuren en kleuren hoe onze voorouders leefden, soms tot wel tot 700 jaar terug. Ook rondom elk kasteel is veel te zien en beleven. Ontdek ze allemaal!

Boek je tickets

Koop hier kaarten voor je kasteelbezoek of reserveer een kasteelactiviteit.

Sluit activiteiten
Geldersch Landschap en Kasteelen

De natuur in

Bezoek een natuurgebied of landgoed

Je vindt onze 161 natuurgebieden in elke uithoek van de provincie. We beheren bijna 12.000 hectare Gelderse natuur. Van de groene Veluwe, het waterrijke Rivierengebied tot het coulissenlandschap van de Achterhoek. Laat je verrassen en ontdek de natuur bij jou in de buurt.

Kies een activiteit

Ontdek de Gelderse natuur op de manier die bij je past.