Landgoed Bonenburg
Ontdek Bonenburg
Op loopafstand van het centrum van Heerde ligt Bonenburg: een oud landgoed met fraai parkbos langs het Apeldoorns Kanaal, dat wordt doorsneden door de Grift.
Natuur
Zoals op alle landgoederen komen er op Bonenburg veel verschillende plant- en boomsoorten voor. Waardevol zijn de schaduwrijke beuken, bijzondere varens en zeldzame waterplanten. Veel verschillende diersoorten profiteren van de variatie en het water in het gebied.
Planten & paddenstoelen
In sommige akkerranden staat slofhak, een zeldzaam plantje dat vroeger vooral langs roggeakkers groeide. In de vijver vinden we onder meer ongelijkbladig fonteinkruid en op de oevers dubbelloof. Dat is een varen met twee soorten bladeren. Beide planten staan op de lijst met beschermde soorten. Door de vochtige bodem is het gebied bijzonder rijk aan paddenstoelen, waaronder een aantal zeldzame soorten.
Waterrijk
De Grift is een oude waterloop, gegraven rond 1370. Het was onderdeel van de afwatering van het natte gebied tussen Apeldoorn en Hattem. De Grift heeft een aftakking naar de gracht om het huis. In het noorden van het landgoed mondt de Grift uit in het Apeldoorns Kanaal. Dat kanaal is van later datum, het werd in 1830 gegraven als alternatief voor de scheepvaart op de IJssel.
Bijzonder
Bonenburg laat nog mooi zien hoe een landgoed er vroeger uitzag. Het bestaat uit een huis met tuin en bijgebouwen binnen de gracht, een parkbos met kronkelige paden, een vijver, een boerderij (De Aernt) met moestuin en boomgaard, een (voormalige) melkfabriek, akkers op de drogere gronden en weiden op de lage nattere delen.
Wist u dat…
… niet al het water dat u hier ziet afkomstig is uit de waterlopen?
Een deel van het water is opwellend kwelwater van de Veluwe. Dit kwelwater maakt Bonenburg tot een nat en moerassig gebied. Om het overtollige water af te voeren is een stelsel van greppels gegraven die het water afvoeren naar de lager gelegen Nieuwe Wetering en Grote Wetering verderop in het IJsseldal. Het water gaat met duikers onder het hoger gelegen Apeldoorns Kanaal door.
Wandelen
Het landgoed, dat aan de rand van Heerde ligt, is een geliefd wandel- en hondenuitlaatgebied. Het nattere gedeelte van het bos en de bosvijver zijn populaire speelplekken voor kinderen.
Locatie & voorzieningen
Locatie
Bonenburgerlaan
8181 HA Heerde
Regio Veluwe – Gemeente Heerder
Verworven 1954 – Oppervlakte 384 ha
Voorzieningen
-
Wandelen
-
Hondenlosloopgebied
-
Fietsen
-
Monumentaal gebouw
Geschiedenis
Bonenburg is rijk aan historie. Behalve het huis stonden in het gebied veel inmiddels verdwenen bijgebouwen.
Het huis en het landgoed dragen de naam van ambtsjonker Van Boinenburg. Hij liet in de 17e eeuw het oorspronkelijke huis bouwen. Rond 1850 werd het huis verkocht aan een Amsterdamse koopman, Martinus van Regteren Altena. Hij liet het huis ingrijpend verbouwen en verfraaien. Het kreeg toen zijn huidige uiterlijk. Ook liet hij het parkbos aanleggen. Dat kreeg een landschappelijke stijl, met slingerende paden en fraaie doorkijkjes. In 1954 heeft de familie Van Regteren Altena het landgoed aan Geldersch Landschap & Kasteelen overgedragen. De laatste grote renovatie van het huis was in 1992.
Kerk
Op het landgoed stonden ooit veel bijgebouwen, waaronder een koetshuis, een duiventil en een aantal boerderijtjes en kleine bedrijfjes. Er staan nu nog twee boerderijtjes in het gebied. De best bewaarde is De Aernt uit 1830, dat vroeger ook werd gebruikt als herberg. Op een kaart uit 1832 staat op het terrein een ‘kerk’ aangegeven. Dat was mogelijk een tuinsieraad of een folly. Tot 1901 stond er een melkfabriekje op het landgoed. Dat bedrijf werd later verbouwd tot woning.
Beheer
Bij het beheer van Bonenburg staat de cultuurhistorische waarde van het landgoed voorop. Natuurlijk houden we bij de maatregelen die we nemen ook sterk rekening met de natuurwaarden.
Concreet betekent dit dat we de aanwezige cultuurhistorische elementen handhaven of weer zichtbaar maken. Denk hierbij aan het herstel van het eikenhakhoutbos, en het in stand houden van het paden- en lanenpatroon, greppels, bosvijver en boomgaard. Daarnaast verliezen we de recreatieve functie van het gebied niet uit het oog.
Afwisseling behouden, karakter versterken
De Bonenburglaan is hersteld met nieuw aangeplante lindebomen. Het weiland wordt begraasd door koeien. Voor de toekomst hebben we plannen om enkele gebouwen zoals de voormalige melkfabriek, oude tuinmuur en kassen terug te brengen in de sfeer waarin ze zijn gemaakt.
Wat de landschappelijke waarden betreft, willen we de grenzen van het oude landgoed en van de oude landschapsstructuur zichtbaar maken en houden. Daarnaast handhaven we de afwisseling tussen open weilanden en dicht bos. Voor de recreant streven we ernaar om de Bonenburg een gebied te laten zijn en blijven om te wandelen, de hond uit te laten, te spelen en te picknicken.
